Nazywam się Szymon Wyszyński. Jestem magistrem fizjoterapii obecnie w trakcie studiów doktoranckich na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Zajmuje się leczeniem chorób narządu ruchu. W swojej praktyce wykorzystuje do leczenia bardzo skuteczne metodą jaka jest terapia manualna. W tłumaczeniu dosłownym jest to terapia wykonywana rękoma.
Terapia manualna zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń strukturalnych narządu ruchu (stawów, mięśni, nerwów). Dzięki rozbudowanemu schematowi badania różnicującego, fizjoterapeuta jest w stanie za pomocą szczegółowego wywiadu i badania odnaleźć zaburzone struktury, stwierdzić stopień ich uszkodzenia oraz przeanalizować mechanizmy pojawienia się dolegliwości. Terapia manualna to obszar fizjoterapii, którego celem jest leczenie dysfunkcji układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego, oparte na wnioskowaniu klinicznym i wykorzystujące bardzo specyficzne środki terapeutyczne oraz ćwiczenia lecznicze dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Leczenie polega na zniesieniu dysproporcji i przywracaniu fizjologicznej „symbiozy” pomiędzy stawami, mięśniami i strukturami nerwowymi. Jako leczenie stosowane są techniki: mobilizacji stawów, neuromobilizacje struktur nerwowych, leczenie tkanek miękkich (tj. mięśni, więzadeł, ścięgien), a także medyczny trening funkcjonalny z użyciem urządzeń treningowych dostosowanych do problemów pacjentów.
Chiropraktyka kiedyś nazywana kręgarstwem, mająca swoje korzenie i podstawy w medycynie ludowej ewoluuje i od jakiegoś czasu stała sie kierunkiem akademickim. Obecnie chiropraktyka daje ogromne mozliwosci badania oraz leczenia bardzo wielu jednostek chorobowych. Warto również wsomniec ,że chiropraktyka stała się inspiracją dla tworzenia bardziej doskonałych sposobów leczenia ludzkiego ciała jak n.p dla osteopatii. Chiropraktyk obecnie nazywany terapeutą manualnym posiada bardzo rozległa wiedze z zakresu anatomii, fizjologii, biomechaniki dzieki czemu przeprowadzone przez niego zabiegi sa bardzo skuteczne , a zarazem bezpieczne.
Częśc pacjentów po wyjsciu z gabinetu anzywa owe techniki masażem-prawdopodobnie ze wzgledu na to ,że masaż jest najbardziej rozpowszechnioną metodą pracy z ciałem. Masaż jednak ma niewiele wspólnego z technikami którymi pracują terapeuci manualni.Wyobraź sobie staw-dwie kości pokryte chrzastka stawowa(podobna jaka wystepuje na kosciach kurczaka) i bardzo wiele różnego rodzaju tkanek miękkich(mięśnie,więzadła,naczyn,nerwów oraz powiezi).W stawach zeby mozliwy był jakikolwiek ruch musi zaistniec ruch toczenia jednej kosci po drugiej oraz/lub ruch slizgu. Bardzo czesto ze wzgledu na n.p patologizcne napiecie miesniowe dochodzi do zaburzenia slizgu stawowego co doprowadza do ograniczenia zakresu ruchomosci , a w konsekwencji do bolu. Terapeuta manualny może wtedy wykorzystac technike mobilizacji slizgowej, która dopasowuje w zaleznosci od stawu z którym wystepuje problem. Technika ta bardzo szybka przywraca prawidlowy tor slizgu jednej powierzchni stawowej po drugiej przez co niedochodzi do nadmiernego zuzycia chrzastki stawowej i zlej eksploatacji stawu.Poza technika mobilizacji chiropraktyk posiada bardzo wiele innych technik ,które szybka przywracaja w organizmie homeostaze.
Możliwe ,że przyczyną bólu ,który odczuwasz w ręce lub palcach jest problem zlokalizowany w kręgosłupie jednak istnieje możliwość ,że problem zlokalizowany jest gdzie indziej.
Przyczyną bólu w ręce może być również ucisk na pęczek nerwowo-naczyniowy w przypadku występowania żebra szyjnego lub struktury więzadłowej.Inne możliwe przyczyny to zwężenie przestrzeni między pierwszym żebrem ,a obojczykiem lub ucisk na splot ramienny przez miesien piersiowy mniejszy kiedy ramie jest uniesione do gory.
Inne możliwe przyczyny dretwienia reki to ucisk na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka.Dochodzi wtedy do uczucia mrowienia, dretwienia palców 1,2,3 oraz polowy palca 4.W praktyce klinicznej spotykane jest również dretwienia palca 5 oraz drugiej polowy 4-wtedy bardzo prawdopodobne jest ,że objaw ten wystepuje poniewaz drazniony jest nerw łokciowy.Jakie leczenie wybrac w tym wypadku?Najważniejszą rzeczą ,która powinien wykonać fizjoterapeuta jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu i badania na podstawie którego zostana dobrane odpowiednie techniki leczniczne.
Każdego dnia jesteśmy bombardowani przez środowisko zewnętrzne masą bodźców. Bardzo ważnym zmysłem bez którego ciężko wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie jest czucie. Wyróżniamy dwa rodzaje czucia:
-czucie powierzchowne
-czucie głębokie
Dzięki prawidłowemu czuciu powierzchownemu jesteś w stanie stwierdzić czy woda w kranie jest ciepła lub zimna albo czy dotykasz teraz czegoś twardego czy raczej miękkiego. Drugi rodzaj czucia to czucie głębokie. Czy jesteś w stanie powiedzieć czy Twój staw łokciowy jest teraz zgięty czy wyprostowany? Zamknij teraz oczy i sprawdź czy Twoje czucie głębokie funkcjonuje prawidłowo. Jeśli jesteś osobą zdrową bez przeszkód powinnaś/eś z zamkniętymi oczami znać ustawienie swoich stawów.
Badanie
Co czują albo czego nie czują osoby po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych czy osoby z URK(uraz rdzenia kręgowego)? Zazwyczaj osoby takie nie czują nic-mają zaburzenia czucia głębokiego jak i powierzchownego. Często można spostrzec następującą sytuację-pacjent siedzi na wózku prosi się go ,aby zdrową ręka złapał chorą i położył swoją niewładną rękę na kolanie-w tym momencie pojawia się… konsternacja na twarzy pacjenta. Pacjent zaczyna obracać się raz to na prawą raz na lewą stronę w poszukiwaniu swojej niewładnej kończyny. Sam jej zazwyczaj nie znajduje- często pacjent siedzi na wspomnianej ręce lub znajduje się gdzieś za plecami. To typowy przykład zaburzenia czucia głębokiego u osób po udarach mózgu, jednak może on dotyczyć także innych pacjentów neurologicznych. Istnieję kilka innych sposobów rozpoznania zaburzeń czucia głębokiego u pacjentów jednak testy te powinny być przeprowadzone przez wykfalfikowaną osobę i nie będę o nich wspominal.
Pewnie nasuwa Ci się teraz pytanie jak zbadać czucie powierzchowne? Nic prostszego. Przygotuj dwie miski z wodą oraz ręcznik. W jednej misce woda ma być ciepła ,ale nie wrząca w drugiej natomiast ma się znaleźć woda zimna. Włóż kończynę porażoną do miski z wodą ciepłą wytrzyj ją odczekaj chwilę po czym następnie włóż do wody zimnej. Zapytaj w której misce znajduje się woda ciepła ,a w której zimna. Drugi sposób badania czucia powierzchownego polega na wskazywaniu przez osobę z udarem ręką zdrową miejsca na ręce chorej w ,które zostanie dotknięta przez osobę badaną. Wybierz sobie kilka punktów na ręce bądź przedramieniu kończyny porażonej. Zaznacz punkty długopisem bądź mazakiem. Następnie dotknij palcem w jeden z punktów ,które wcześniej zaznaczyłeś i poproś osobę ,aby zdrową ręką wskazała punkt który wskazałeś przed chwilą. Norma odchylenia to do 3-4 cm na przedramieniu i do 1cm na ręce.
Terapia
Czucie powierzchowne możemy stymulować, facylitować, torować na kilka sposobów. Pierwszy to ten o którym wspomniałem w badaniu(dwie miski z wodą).Pacjent na przemian wkłada rękę raz do ciepłej raz do zimnej wody. Kolejnym sposobem jest praca z różnymi fakturami. Guma, plastik, drewno, pasta do zębów, koc, szkło, papier, tektura, poliester, bawełna. Dajmy je naszemu choremu do ręki porażonej. Dotknijmy nimi ręki, przedramienia oraz ramienia.
Terapia czucia głębokiego jest nieco trudniejsza.Jednym z wielu sposobów trenowania czucia głębokiego są cwiczenia z zamkniętymi oczami.Dajmy pacjentowi do reki przemioty o ksztalcie prostopadloscianu,kuli,szescianu itp. i poprosmy go o rozpoznanie ksztaltów owych przedmiotow.Innym prostym cwiczeniem które pozwala stymulowac czucie glebokie jest cwiczenia swiadomosci wlasnego ciala.Prosimy osobie chora o zamkniecie oczu po czym prosimy ja o dotkniecie swoja reka ucha nosa reki itd.
Mysle ,ze przedstawione przeze mnie cwiczenia są na tyle proste i zrozumiale ,ze będzie można ich uzyc w codziennej pracy z waszymi chorymi bliskami.Życze owocnej pracy i polecam wyprobowac;)W razie jakichkolwiek pytan proszę o maila : szym.wysz@wp.pl.
Masaż to zabieg fizjoterapeutyczny polegający na sprężystym odkształcaniu tkanek miękkich. Zabieg ten bardzo często wykonywany jest w kierunku do serca co ma na celu napływ świeżej utlenionej krwi tętniczej. Celem masażu może być relaksacja, efekt leczniczy bądź przygotowanie tkanek do wysiłku coraz częściej praktykowane przez sportowców.
Skóra stanowi zewnętrzną powłokę ciała i jest ściśle powiązana z układem nerwowym dlatego też odbiera ze środowiska bodźce takie jak ciepło, zimno, ból, dotyk. W czasie zabiegu masażu usuwane są obumarłe komórki naskórka. Zabieg ten przyczynia się również do poprawy oddychania skórnego. Wpływa ona również na obieg krwi i chłonki w naczyniach skórnych dzięki czemu z dostarcza tkankom i organom substancji odżywczych z drugiej strony usuwa produkty przemiany materii. Masaż wpływa również na szybsze wydalanie produktów przemiany materii z mięśni. Po około 5 minutowym masażu zdolność do pracy mięśnia wzrasta 3- 5 krotnie. Masaż poprzez wpływ na tkanki znajdujące się w obrębie stawów (tzw. aparat więzadłowo-torebkowy) może wpłynąć na poprawę zakresu ruchomości oraz zmniejszenie bólu w obrębie stawu. „Krew to życie”. Masaż poprzez pobudzenie układu krążenia oraz limfatycznego wpływa na lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen i substancje odżywcze. Zmniejsza on również opór krwi w tętnicach przez co ułatwia pracę serca.
Najczęściej stosuje się tradycyjne techniki masowania, czyli rozcieranie, głaskanie, wyciskanie, przesuwanie, oklepywanie. W czasie masażu odprężamy się i relaksujemy. Odpręża się też nasze ciało, miejsca pełne napięcia i bólu zostają rozluźnione. Regularne stosowanie masażu polepsza samopoczucie, po masażu odczuwamy mniejsze napięcie w plecach i karku. Masaż klasyczny poprawia wygląd skóry, jest ona lepiej dotleniona i ukrwiona.
Kolano jest jednym ze stawów w którym pacjenci najczęsciej zglaszają dolegliwości bólowe.Staw kolanowy zbudowany jest z dwóch kości:kosci piszczelowej oraz kosci udowej.
Warto również wspomniec o stawie rzepkowo-udowym ze względu na częstą dolegliwośc okreslana jako chondromalacja rzepki.Staw kolanowy stabilizują dwa wiezadla poboczne piszczelowe oraz poboczne strzalkowe
które nie pozwalają na ruch odwiedzenia lub przywiedzenia podudzia.W kolanie mamy jeszcze dwa wiezadla krzyzowe.Chronią one staw kolanowy przed wykonaniem tzw szuflady przedniej oraz tylnej czyli przesunieciu podudzia do przodu lub tylu wzgledem uda.
W obrębie kolana znajduje sie równiez spora ilośc miesni.Hipertonia jednej grupy ,a hipotonia miesni po przeciwnej stronie może spowodowac wady takie jak koslawosc czy szpotawośc kolan.Wady te charakteryzuja sie
skreceniem podudzia do srodka lub na zewnatrz.Inne czeste spotykane wady w kolanie to:kolano biegacza, kolano skoczka, uszkodzenia łąkotek.Każda z tych wad wymaga indywidualnego podejscia i specjalistycznej
manualnej diagnostyki.
Staw barkowy jest stawem kulistym o znacznej swobodzie ruchów. W stawie tym możemy wykonać ruchy we wszystkich trzech płaszczyznach. Jeśli pod obserwację weźmiemy wyłącznie ruch kości ramiennej względem łopatki to zauważymy ,że izolowany ruch jaki zachodzi to jedynie około 60 zgięcia i 30 odwiedzenia.
Co zatem pozwala nam unosić rękę ponad głowę oraz wykonywać skomplikowane, precyzyjne ruchy jak mycie głowy czy zapinanie biustonosza za plecami? Powyżej wspomnianego zakresu ruchów w stawie ramienno-łopatkowym do ruchu stawu włączają się łopatka oraz obojczyk. Naukowcy uważają ,że na każde 15 stopni odwiedzenia 10 stopni przypada na staw ramienny natomiast 5 na łopatkę. Omawiając staw ramienno- łopatkowy należy wspomnieć o kilku głównych patologiach. Należą do nich:
Zespół cieśni podbarkowej jest patologią przy której dochodzi do nadmiernej kompresji struktur stawowych. Podrażnieniu ulegają wtedy przyczepy mięśni oraz i zajmującą dużo miejsca kaletka podbarkowa. W przebiegu zaistnienia czynników takich jak uraz, niestabilność, unieruchomienie dochodzi do nierównowagi mięśniowej oraz utraty funkcji przez co głowa kości ramiennej ustawia się wyżej. Z czasem doprowadza to do podrażnienia wrażliwych struktur i do objawów bólowych. Charakterystycznym objawem jest w tym wypadku obecność tzw. bolesnego łuku czyli nasilenia objawów bólowych w pewnym zakresie ruchu poza którym zmniejszają się one lub ustępują. Wprowadzenie w odpowiednim momencie terapii manualnej pozwala na przywrócenie prawidłowego ustawienia głowy kości ramiennej i bez bólowy ruch w stawie ramiennym.
Potoczna nazwa tego schorzenia to ostroga piętowa-daje one uciążliwy i uporczywy ból w okolicy pięty.Często na zdjęciach rentgenowskich można spotkać w tej okolicy wyrośla kostne.Właściwa nazwa tego schorzenia to zapalenie rozcięgna podeszwowego.
Przeciążenie rozcięgna podeszwowego to główna przyczyna powstania tego bolesnego problemu.Rozcięgno podeszwowe to mocna włóknista struna przyczepiająca się na przyśrodkowej stronie guza piętowego,ku przodowi natomiast rozszerza się i dzieli na pięć części-każda do jednego stawu sródstopno-palcowego.Podczas fazy przetoczenie stopy rozcięgno przyjmuje większe obciążenia właśnie po stronie przyśrodkowej.Zbyt duża sztywność oraz mikroprzeciążenia powodują wtórne zwiększone napięcia rozcięgna podeszwowego aż w końcu dochodzi do “wyrwania” przyczepu z guza piętowego. W miejscu naderwanego przyczepu dochodzi do nadbudowy i w ten sposób powstają wyrośla kostne.Długość narośli osiąga około 4-6mm jednak mogą one dochodzić nawet do 20mm.
Leczenie w pierwszym etapie polega na wyrównaniu dysbalansu mięśniowego który wywołał zapalenie scięgna.Często przyczyna znajduje się zupełnie gdzie indziej w zależności od biotypu ciała i życia danego pacjenta.W czasie leczenia wykorzystuje metody terapii manualnej, tensegracji, łańcuchów mięśniowych.Uważam ,że to najważniejsza część leczenia,która na stałe utrwala efekty leczenia zapobiegając nawrotom.
Drugim etapem leczenia jest zastosowanie fizykoterapii w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych ,a także stanu zapalnego.
Następnym etapem jest zastosowanie Kinesiology Tapingu w odpowiedniej aplikacji dla danego pacjenta.Metoda ta pozwala na utrwalenie wcześniejszego leczenia,jednocześnie działa 24h na dobę aż do następnej wizyty.
Stopa stanowi skomplikowaną architektoniczną budowlę ,którą tworzy ponad 20 kości.Dzięki dużej mobilności zapewnionej przez aparat mięśniowo-powięziowy jesteśmy w stanie wykonać bardzo precyzyjne ruchy jak n.p w czasie chodu.Stopa jest również niezwykle stabilną strukturą która mimo przenoszenia dużego ciężaru ciała i działania siły grawitacji rozkłada ciężar ciała w warunkach fizjologicznych na 3 punkty podparcia stopy.Owe 3 punkty podparcia to: głowa I oraz V kości śródstopia oraz kość piętowa.Zakres ruchomości stopy przedstawia się następująco:ruch wyprostu stopy powinien wynosić około 20-30 stopni, zgięcia 40-50,supinacji 20 natomiast pronacji 10. Warto wspomnieć ,że w stopnie wyróżnia się dwa łuki-łuk podłużny oraz poprzeczny.Powyższe łuki podeszwy stopy pozwalają na dostosowywanie się do nierównego podłoża .Wykorzystując jak najlepsze warunki mechaniczne zapewniają one przenoszenie siły nacisku.Łuki stopy spełniają również funkcję amortyzująca w czasie chodu,biegania n.p po nierównym terenie.Płaskostopie czyli obniżenie łuków stopy może być przyczyną bólu stopy lub podudzia.Warto postawić sobie teraz pytanie niewydolność jakich struktur może być przyczyną płaskostopia.Zacznijmy od struktur w łuku poprzecznym stopy.Przedni łuk na wysokości głów kości śródstopia stabilizuję więzadło poprzeczne głębokie śródstopia.Warto zwrócić uwagę ,że łuk przodostopia ma jedynie bierne stabilizatory,natomiast łuk śródstopia i stępu mają tylko stabilizatory czynne.Najważniejsza strukturą czynna stabilizująca łuk śródstopia jest głowa poprzeczna mięśnia przywodziciela palucha.Łuk w okolicy stępu stabilizowany jest natomiast przez dwa mięśnie które biegną przed podudzie aż do stopy- mięsień piszczelowy tylny oraz mięsień strzałkowy długi.W związku z tym ,że oba mięśnie biegną przez podudzie częstą płaskostopie może dawać ból zlokalizowany w podudziu.Wszystkie wymienione struktury spełniają ważną rolę w prawidłowym rozkładzie ciężaru ciała i wysklepieniu stopy.Ich niewydolność może prowokować bóle stopy co w konsekwencji będzie wpływało na kompensacyjny schemat chodu i przeciążenia w innych stawach.
Choroby nerwowo-mięśniowo-szkieletowe są bardziej rozpowszechnione niż inne typy chorób przewlekłych, a większość z nich jest przyczyną bólu, co powoduje pogorszenie jakości życia. Odpowiedni model odżywiania może wpłynąć na redukcję bólu i zapalenia, a także wspierać optymalne funkcje mięśniowo-szkieletowe. Zarówno kontrola liczby kalorii, jak i dostarczanie ich w postaci odpowiednich posiłków, są ważnymi czynnikami w leczeniu chorób mięśniowo-szkieletowych ponieważ nadmierna waga zwiększa obciążenia mechaniczne stawów oraz zaostrza ból.
Teraz kilka słów na temat tego czym jest stan zapalny i jak powstaje. Reakcja zapalna powoduje aktywację białych krwinek z substancji chemicznych związanych z systemem odpornościowym oraz mediatorów stanu zapalnego. Ostry stan zapalny jest wstępną reakcją obronną ciała człowieka na szkodliwe bodźce. Każdy z nas zadaje sobie pewnie w tym momencie pytanie-co jeść aby zredukować stan zapalny? Działanie przeciwzapalne posiadają następujące produkty: siemię lniane, orzechy włoskie, rzepak oraz olej rzepakowy. Produkty te dostarczają tzw. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3. Jeśli chodzi o długie łańcuchy kwasów omega-3, dostarczają je produkty takie jak: tłuste ryby z zimnych wód północnych, np.: łosoś, makrela, sardynki, śledź, czarny dorsz, anoplopoma, ryba maślana, a także olej rybi, glony oraz jajka.
Inne produkty łagodzące stan zapalny godne polecenia to oleje roślinne, takie jak: kukurydziany, sojowy, szafranowy, słonecznikowy, bawełniany, sezamowy. Warto zwrócić uwagę na to, że zmniejszenie stężenia markerów zapalnych zanotowano u osób stosujących się do zaleceń diety śródziemnomorskiej- bogatej w olej oliwkowy. Stwierdzono, że oleocanthal, składnik znajdujący się w oleju oliwkowym zapobiega produkcji prozapalnych enzymów COX-1 i COX-2, zmniejszając zapalenie oraz wrażliwość na ból. Naukowcy uważają, że spożycie 50ml oliwy z oliwek(czyli 3,5 łyżki) jest równoważne z wzięciem leku w dawce 200mg ibuprofenu. Niestety żaden z nich nie pamiętał o tym, że w przypadku stosowania oliwy z oliwek, aby zwiększyć właściwości przeciwzapalne konieczna jest kontrola wagi, ponieważ 50ml oliwy z oliwek posiada w przybliżeniu wartość kalorii równą 400.
Korzyści zdrowotne powiązane ze stosowaniem ziół i przypraw wymagają identyfikacji konkretnych substancji bioaktywnych, które przeciwdziałają zapaleniu. Działanie przeciwzapalne potwierdzono dla ziół i przypraw takich jak: imbir, kurkuma, szafran, niemiecki rumianek, lukrecja. Ważny jest jednak umiar, gdyż zbyt duże dawki mogą okazać się szkodliwe, lub mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami. Warto więc przed zastosowaniem leczenia ziołami skonsultować się ze specjalistą.
Również w produktach takich jak owoce i warzywa znajdują się substancje zmniejszające stan zapalny. Wyciąg z granatu hamuje proces zapalny aktywowany z ludzkich komórek tucznych, a surowy wyciąg z jagód sprzyja leczeniu chorób zapalnych. Warto wspomnieć, że spożycie świeżo wyciśniętego soku z pomarańczy w ilości jednej szklanki w ciągu dnia zmniejsza ryzyko rozwinięcia się chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Innymi owocami i warzywami wykazującymi działanie przeciwzapalne są: czosnek, cebula, jabłka, brokuły, winogrona, pomidory, kapusta, wiśnie, a także kalafior czy bakłażan.
Warto wspomnieć również o przeciwzapalnych działaniu napojów. Herbata oraz czerwone wino zawierają katechinę, która jest przeciwutleniaczem tłumiącym wolne rodniki. Zielona herbata pomaga chronić chrząstkę, a jej konsumpcja może mieć właściwości profilaktyczne dla artretyzmu, a także przynieść korzyści dla pacjentów z artretyzmem poprzez redukcję stanu zapalnego oraz spowolnienie rozkładu chrząstki.
Podsumowując, dieta przeciwzapalna daje naturalne i niefarmakologiczne możliwości zmniejszenia procesu zapalnego związanego z chorobami mięśniowo-szkieletowymi i ich niekorzystnymi skutkami. Wytyczne związane ze spożywaniem produktów o działaniu przeciwzapalnym przede wszystkim kładą nacisk na wykorzystanie produktów pochodzenia roślinnego, oraz zmniejszenia spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych. Pamiętajmy, że produkty pochodzenia roślinnego wykorzystywane w diecie przeciwzapalnej powinny być odpowiednio przechowywane, aby dłużej zachować ich świeżość oraz bogactwo substancji odżywczych.
.jpg)
