Każdego dnia jesteśmy bombardowani przez środowisko zewnętrzne masą bodźców. Bardzo ważnym zmysłem bez którego ciężko wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie jest czucie. Wyróżniamy dwa rodzaje czucia:
-czucie powierzchowne
-czucie głębokie
Dzięki prawidłowemu czuciu powierzchownemu jesteś w stanie stwierdzić czy woda w kranie jest ciepła lub zimna albo czy dotykasz teraz czegoś twardego czy raczej miękkiego. Drugi rodzaj czucia to czucie głębokie. Czy jesteś w stanie powiedzieć czy Twój staw łokciowy jest teraz zgięty czy wyprostowany? Zamknij teraz oczy i sprawdź czy Twoje czucie głębokie funkcjonuje prawidłowo. Jeśli jesteś osobą zdrową bez przeszkód powinnaś/eś z zamkniętymi oczami znać ustawienie swoich stawów.
Badanie
Co czują albo czego nie czują osoby po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych czy osoby z URK(uraz rdzenia kręgowego)? Zazwyczaj osoby takie nie czują nic-mają zaburzenia czucia głębokiego jak i powierzchownego. Często można spostrzec następującą sytuację-pacjent siedzi na wózku prosi się go ,aby zdrową ręka złapał chorą i położył swoją niewładną rękę na kolanie-w tym momencie pojawia się… konsternacja na twarzy pacjenta. Pacjent zaczyna obracać się raz to na prawą raz na lewą stronę w poszukiwaniu swojej niewładnej kończyny. Sam jej zazwyczaj nie znajduje- często pacjent siedzi na wspomnianej ręce lub znajduje się gdzieś za plecami. To typowy przykład zaburzenia czucia głębokiego u osób po udarach mózgu, jednak może on dotyczyć także innych pacjentów neurologicznych. Istnieję kilka innych sposobów rozpoznania zaburzeń czucia głębokiego u pacjentów jednak testy te powinny być przeprowadzone przez wykfalfikowaną osobę i nie będę o nich wspominal.
Pewnie nasuwa Ci się teraz pytanie jak zbadać czucie powierzchowne? Nic prostszego. Przygotuj dwie miski z wodą oraz ręcznik. W jednej misce woda ma być ciepła ,ale nie wrząca w drugiej natomiast ma się znaleźć woda zimna. Włóż kończynę porażoną do miski z wodą ciepłą wytrzyj ją odczekaj chwilę po czym następnie włóż do wody zimnej. Zapytaj w której misce znajduje się woda ciepła ,a w której zimna. Drugi sposób badania czucia powierzchownego polega na wskazywaniu przez osobę z udarem ręką zdrową miejsca na ręce chorej w ,które zostanie dotknięta przez osobę badaną. Wybierz sobie kilka punktów na ręce bądź przedramieniu kończyny porażonej. Zaznacz punkty długopisem bądź mazakiem. Następnie dotknij palcem w jeden z punktów ,które wcześniej zaznaczyłeś i poproś osobę ,aby zdrową ręką wskazała punkt który wskazałeś przed chwilą. Norma odchylenia to do 3-4 cm na przedramieniu i do 1cm na ręce.
Terapia
Czucie powierzchowne możemy stymulować, facylitować, torować na kilka sposobów. Pierwszy to ten o którym wspomniałem w badaniu(dwie miski z wodą).Pacjent na przemian wkłada rękę raz do ciepłej raz do zimnej wody. Kolejnym sposobem jest praca z różnymi fakturami. Guma, plastik, drewno, pasta do zębów, koc, szkło, papier, tektura, poliester, bawełna. Dajmy je naszemu choremu do ręki porażonej. Dotknijmy nimi ręki, przedramienia oraz ramienia.
Terapia czucia głębokiego jest nieco trudniejsza.Jednym z wielu sposobów trenowania czucia głębokiego są cwiczenia z zamkniętymi oczami.Dajmy pacjentowi do reki przemioty o ksztalcie prostopadloscianu,kuli,szescianu itp. i poprosmy go o rozpoznanie ksztaltów owych przedmiotow.Innym prostym cwiczeniem które pozwala stymulowac czucie glebokie jest cwiczenia swiadomosci wlasnego ciala.Prosimy osobie chora o zamkniecie oczu po czym prosimy ja o dotkniecie swoja reka ucha nosa reki itd.
Mysle ,ze przedstawione przeze mnie cwiczenia są na tyle proste i zrozumiale ,ze będzie można ich uzyc w codziennej pracy z waszymi chorymi bliskami.Życze owocnej pracy i polecam wyprobowac;)W razie jakichkolwiek pytan proszę o maila : szym.wysz@wp.pl.