Autor: admin

Światowa Organizacja Zdrowia 30 stycznia 2020 r. ogłosiła epidemię COVID-19. Jako że jest to nowy wirus i społeczeństwo nie jest na niego odporne, może on  szybko rozprzestrzeniać się. Wszyscy bez wyjątku są narażeni na zakażenie się. Większość osób przechodzi COVID-19 łagodnie w domu bez potrzeby celowanego leczenia a przebieg choroby porównywalny jest z przeziębieniem lub grypą . Jednakże u około 15-20% osób obserwuje się ciężki przebieg choroby. Najczęstszymi objawami są: gorączka, zmęczenie, suchy kaszel, duszność i ból mięśni . Wraz z postępem objawów w wielu przypadkach dochodzi do zapalenia płuc.

Fizjoterapia oddechowa jest integralną częścią multidyscyplinarnego leczenia COVID-19. Pełni bardzo ważną rolę w procesie leczenia, usprawniania i opieki nad pacjentami z dysfunkcjami układu oddechowego. Poprzez szeroki zakres działania fizjoterapeuci wspomagają leczenie pacjentów w różnym wieku i z różnymi schorzeniami, od pacjentów w stanie krytycznym, ostrym czy też w przewlekłym w szpitalach, przychodniach, opiece domowej lub też centrach rehabilitacji . W przypadku Koronawirusa, najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby są osoby starsze, z obniżoną odpornością, którym towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe. Obecnie występuje niewielka liczbą doniesień naukowych dotyczących fizjoterapii pacjentów z COVID-19. Istnieją jednak wskazania międzynarodowe, dotyczące fizjoterapii oddechowej u pacjentów z ostrą i przewlekłą niewydolnością oddechową , jak również wskazania postępowania przy kontakcie z pacjentem zakażonym.

Postępowanie u pacjentów niewentylowanych

W przypadku osób hospitalizowanych z powodu COVID-19, głównym celem fizjoterapii oddechowej jest zmniejszenie objawów duszności, poprawa obniżonej pojemności płuc, przeciwdziałanie powikłaniom powstałym w przebiegu niewydolności oddechowej i unieruchomienia, zmniejszenie niepełnosprawności, poprawa jakości życia oraz obniżenie poziomu lęku i przeciwdziałanie depresji .
Po wykonaniu badania fizjoterapeutycznego oceniającego między innymi stan układu oddechowego, na podstawie wnioskowania klinicznego fizjoterapeuta powinien określić problemy terapeutyczne w procesie leczenia pacjenta. Celem postępowania fizjoterapeutycznego na tym etapie zaawansowania choroby może być:

• zmniejszenie nadmiernej pracy oddechowej (np. poprzez techniki oddechowe i pozycje zmniejszające duszność, ułożenie w pozycji pochylonej, relaksację)
  • oczyszczanie zalegającej wydzieliny
  • zwiększenie pojemności płuc
  • poprawa wymiany gazowej
  • mobilizacja i stopniowe zwiększanie aktywności
  • ćwiczenia ogólnokondycyjne, zapobiegające skutkom unieruchomienia i zwiększające tolerancję wysiłku fizycznego.
• pozycje ułożeniowe zmniejszające duszność.
  
  

Duszność będąca skutkiem niewydolności oddechowej może prowadzić do obniżenia wydolności wysiłkowej pacjenta i unieruchomienia. Poprzez ułożenie pacjenta w pozycji pochylonej do przodu możemy zoptymalizować pracę mięśni oddechowych i zmniejszyć poczucie duszności. Jak tylko wydolność pacjenta pozwala, wskazane jest jak najszybsza aktywizacja pacjenta poza łóżkiem .

Techniki oddechowe zmniejszające duszność

Kontrola oddechu – technika ta powinna odbywać się w pozycji siedzącej. Jeśli stan pacjenta nie pozwala na uzyskanie takiej pozycji należy pracować w pozycji półleżącej. Bardzo ważne, aby pacjent rozluźnił pomocnicze mięśnie wdechowe, w szczególności ramion i szyi, następnie rozpoczął od wdechu przez nos (ogrzanie i nawilżenie powietrza), następnie wykonał powolny, wydłużony zrelaksowany wydech z aktywacją odpowiedniego toru oddechowego (oddech torem dolnym piersiowym i brzusznym). Oddech powinien być spokojny (płytki, wolny) .

• Wydech przez zasznurowane usta (ang. Purse-lip breathing). Technika ta może być dodana do normalnego oddechu w odpoczynku i w ruchu. Polega na zaciśnięciu lekko warg w trakcie wydechu . Techniki te należy zademonstrować pacjentowi i pacjent może wykonywać je samodzielnie, gdy odczuwa duszność

Techniki oczyszczania wydzieliny

Gdy badaniem fizjoterapeutycznym potwierdzone zostanie zaleganie wydzieliny (np. poprzez osłuchanie), dobór techniki oczyszczania oskrzeli powinien być przeprowadzony na podstawie badania pacjenta, miejsca zalegania wydzieliny, gęstości wydzieliny, dostępności sprzętu, umiejętności terapeuty, akceptacji danego zabiegu, istniejących przeciwwskazań, stopnia współpracy, tolerancji pozycji ciała, możliwości edukacji rodziny oraz bezpieczeństwa dla chorego i terapeuty . Można rozważyć użycie nebulizacji z hipertoniczną solą fizjologiczną (3-7%) w celu rozluźnienia lepkiej wydzieliny przed zastosowaniem technik oczyszczania oskrzeli.
Techniki oczyszczania oskrzeli zostały opisane szczegółowo w literaturze związanej z fizjoterapia oddechową, zarówno ich dobór jak i sposób wykonania powinny opierać się na przesłankach klinicznych i potencjalnej efektywności . Z obecnych doniesień wiemy, że w początkowym stadium COVID-19 kaszel jest suchy i nie ma problemów z zalegającą wydzieliną.

Rolowanie

Rolowanie jest rodzajem autoterapii mięśniowo-powięziowej. Do jej głównych korzyści zaliczymy poprawę mobilności, przyśpieszenie regeneracji i zmniejszanie bólu.

Automasaż mięśniowo-powięziowy za pomocą rolera pomaga utrzymać powięź oraz mięśnie w dobrej kondycji, ponieważ rolując się, rozluźniamy tkanki, zwiększamy przepływ krwi, po powoduje ,że do mięśni dociera większa ilość składników odżywczych.

Rolowanie jest bardzo proste. Rolowanie należy wykonać powoli tocząc wybrany mięsień po piankowym wałku. W ten sposób możemy pracować z wszystkimi mięśniami, zawsze kontrolując obciążenie, którego używamy.

Warto również do autoterapii wykorzystać piłeczkę tenisową. Jej działania jest podobne do działania rolera, a w nie których lokalizacjach wykorzystanie piłeczki tenisowej może być bardziej optymalne. Poniżej kilka przykładowych ćwiczeń z piłką tenisową.

Do ćwiczeń wzmacniających mięśnie np. po złamaniu czy innym urazie można wykorzystać elastyczne taśmy. Z wykorzystaniem taśmy w domu możesz ćwiczyć dowolną partię mięśni. Poprzez stopień rozciągnięcia taśmy możesz dawkować opór podczas ćwiczeń.

Nazywam się Szymon Wyszyński. Jestem magistrem fizjoterapii  obecnie w trakcie studiów doktoranckich na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Zajmuje się leczeniem chorób narządu ruchu. W swojej praktyce wykorzystuje do leczenia bardzo skuteczne metodą jaka jest terapia manualna.  W tłumaczeniu dosłownym jest to terapia wykonywana rękoma.

Terapia manualna zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń strukturalnych narządu ruchu (stawów, mięśni, nerwów). Dzięki rozbudowanemu schematowi badania różnicującego, fizjoterapeuta jest w stanie za pomocą szczegółowego wywiadu i badania odnaleźć zaburzone struktury, stwierdzić stopień ich uszkodzenia oraz przeanalizować mechanizmy pojawienia się dolegliwości. Terapia manualna to obszar fizjoterapii, którego celem jest leczenie dysfunkcji układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego, oparte na wnioskowaniu klinicznym i wykorzystujące bardzo specyficzne środki terapeutyczne oraz ćwiczenia lecznicze dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Leczenie polega na zniesieniu  dysproporcji i przywracaniu fizjologicznej „symbiozy” pomiędzy stawami, mięśniami i strukturami nerwowymi. Jako leczenie stosowane są techniki: mobilizacji stawów, neuromobilizacje struktur nerwowych, leczenie tkanek miękkich (tj. mięśni, więzadeł, ścięgien), a także medyczny trening funkcjonalny z użyciem urządzeń treningowych dostosowanych do problemów pacjentów.

Chiropraktyka kiedyś nazywana kręgarstwem, mająca swoje korzenie i podstawy w medycynie ludowej ewoluuje i od jakiegoś czasu stała sie kierunkiem akademickim. Obecnie chiropraktyka daje ogromne mozliwosci badania oraz leczenia bardzo wielu jednostek chorobowych. Warto również wsomniec ,że chiropraktyka stała się inspiracją dla tworzenia bardziej doskonałych sposobów leczenia ludzkiego ciała jak n.p dla osteopatii. Chiropraktyk obecnie nazywany terapeutą manualnym posiada bardzo rozległa wiedze z zakresu anatomii, fizjologii, biomechaniki dzieki czemu przeprowadzone przez niego zabiegi sa bardzo skuteczne , a zarazem bezpieczne.

Częśc pacjentów po wyjsciu z gabinetu anzywa owe techniki masażem-prawdopodobnie ze wzgledu na to ,że masaż jest najbardziej rozpowszechnioną metodą pracy z ciałem. Masaż jednak ma niewiele wspólnego z technikami którymi pracują terapeuci manualni.Wyobraź sobie staw-dwie kości pokryte chrzastka stawowa(podobna jaka wystepuje na kosciach kurczaka) i bardzo wiele różnego rodzaju tkanek miękkich(mięśnie,więzadła,naczyn,nerwów oraz powiezi).W stawach zeby mozliwy był jakikolwiek ruch musi zaistniec ruch toczenia jednej kosci po drugiej oraz/lub ruch slizgu. Bardzo czesto ze wzgledu na n.p patologizcne napiecie miesniowe dochodzi do zaburzenia slizgu stawowego co doprowadza do ograniczenia zakresu ruchomosci , a w konsekwencji do bolu. Terapeuta manualny może wtedy wykorzystac technike mobilizacji slizgowej, która dopasowuje w zaleznosci od stawu z którym wystepuje problem. Technika ta bardzo szybka przywraca prawidlowy tor slizgu jednej powierzchni stawowej po drugiej przez co niedochodzi do nadmiernego zuzycia chrzastki stawowej i zlej eksploatacji stawu.Poza technika mobilizacji chiropraktyk posiada bardzo wiele innych technik ,które szybka przywracaja w organizmie homeostaze.

Możliwe ,że przyczyną bólu ,który odczuwasz w ręce lub palcach jest problem zlokalizowany w kręgosłupie jednak istnieje możliwość ,że problem zlokalizowany jest gdzie indziej.

Przyczyną bólu w ręce może być również ucisk na pęczek nerwowo-naczyniowy w przypadku występowania żebra szyjnego lub struktury więzadłowej.Inne możliwe przyczyny to zwężenie przestrzeni między pierwszym żebrem ,a obojczykiem lub ucisk na splot ramienny przez miesien piersiowy mniejszy kiedy ramie jest uniesione do gory.

Inne możliwe przyczyny dretwienia reki to ucisk na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka.Dochodzi wtedy do uczucia mrowienia, dretwienia palców 1,2,3 oraz polowy palca 4.W praktyce klinicznej spotykane jest również dretwienia palca 5 oraz drugiej polowy 4-wtedy bardzo prawdopodobne jest ,że objaw ten wystepuje poniewaz drazniony jest nerw łokciowy.Jakie leczenie wybrac w tym wypadku?Najważniejszą rzeczą ,która powinien wykonać fizjoterapeuta jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu i badania na podstawie którego zostana dobrane odpowiednie techniki leczniczne.

Każdego dnia jesteśmy bombardowani przez środowisko zewnętrzne masą bodźców. Bardzo ważnym zmysłem bez którego ciężko wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie jest czucie. Wyróżniamy dwa rodzaje czucia:

-czucie powierzchowne

-czucie głębokie

Dzięki prawidłowemu czuciu powierzchownemu jesteś w stanie stwierdzić czy woda w kranie jest ciepła lub zimna albo czy dotykasz teraz czegoś twardego czy raczej miękkiego. Drugi rodzaj czucia to czucie głębokie. Czy jesteś w stanie powiedzieć czy Twój staw łokciowy jest teraz zgięty czy wyprostowany? Zamknij teraz oczy i sprawdź czy Twoje czucie głębokie funkcjonuje prawidłowo. Jeśli jesteś osobą zdrową bez przeszkód powinnaś/eś z zamkniętymi oczami znać ustawienie swoich stawów.

Badanie

Co czują albo czego nie czują osoby po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych czy osoby z URK(uraz rdzenia kręgowego)? Zazwyczaj osoby takie nie czują nic-mają zaburzenia czucia głębokiego jak i powierzchownego. Często można spostrzec następującą sytuację-pacjent siedzi na wózku prosi się go ,aby zdrową ręka złapał chorą i położył swoją niewładną rękę na kolanie-w tym momencie pojawia się… konsternacja na twarzy pacjenta. Pacjent zaczyna obracać się raz to na prawą raz na lewą stronę w poszukiwaniu swojej niewładnej kończyny. Sam jej zazwyczaj nie znajduje- często pacjent siedzi na wspomnianej ręce lub znajduje się gdzieś za plecami. To typowy przykład zaburzenia czucia głębokiego u osób po udarach mózgu, jednak może on dotyczyć także innych pacjentów neurologicznych. Istnieję kilka innych sposobów rozpoznania zaburzeń czucia głębokiego u pacjentów jednak testy te powinny być przeprowadzone przez wykfalfikowaną osobę i nie będę o nich wspominal.

Pewnie nasuwa Ci się teraz pytanie jak zbadać czucie powierzchowne? Nic prostszego. Przygotuj dwie miski z wodą oraz ręcznik. W jednej misce woda ma być ciepła ,ale nie wrząca w drugiej natomiast ma się znaleźć woda zimna. Włóż kończynę porażoną do miski z wodą ciepłą wytrzyj ją odczekaj chwilę po czym następnie włóż do wody zimnej. Zapytaj w której misce znajduje się woda ciepła ,a w której zimna. Drugi sposób badania czucia powierzchownego polega na wskazywaniu przez osobę z udarem ręką zdrową miejsca na ręce chorej w ,które zostanie dotknięta przez osobę badaną. Wybierz sobie kilka punktów na ręce bądź przedramieniu kończyny porażonej. Zaznacz punkty długopisem bądź mazakiem. Następnie dotknij palcem w jeden z punktów ,które wcześniej zaznaczyłeś i poproś osobę ,aby zdrową ręką wskazała punkt który wskazałeś przed chwilą. Norma odchylenia to do 3-4 cm na przedramieniu i do 1cm na ręce.

Terapia

Czucie powierzchowne możemy stymulować, facylitować, torować na kilka sposobów. Pierwszy to ten o którym wspomniałem w badaniu(dwie miski z wodą).Pacjent na przemian wkłada rękę raz do ciepłej raz do zimnej wody. Kolejnym sposobem jest praca z różnymi fakturami. Guma, plastik, drewno, pasta do zębów, koc, szkło, papier, tektura, poliester, bawełna. Dajmy je naszemu choremu do ręki porażonej. Dotknijmy nimi ręki, przedramienia oraz ramienia.

Terapia czucia głębokiego jest nieco trudniejsza.Jednym z wielu sposobów trenowania czucia głębokiego są cwiczenia z zamkniętymi oczami.Dajmy pacjentowi do reki przemioty o ksztalcie prostopadloscianu,kuli,szescianu itp. i poprosmy go o rozpoznanie ksztaltów owych przedmiotow.Innym prostym cwiczeniem które pozwala stymulowac czucie glebokie jest cwiczenia swiadomosci wlasnego ciala.Prosimy osobie chora o zamkniecie oczu po czym prosimy ja o dotkniecie swoja reka ucha nosa reki itd.

Mysle ,ze przedstawione przeze mnie cwiczenia są na tyle proste i zrozumiale ,ze będzie można ich uzyc w codziennej pracy z waszymi chorymi bliskami.Życze owocnej pracy i polecam wyprobowac;)W razie jakichkolwiek pytan proszę o maila : szym.wysz@wp.pl.

Masaż to zabieg fizjoterapeutyczny polegający na sprężystym odkształcaniu tkanek miękkich. Zabieg ten bardzo często wykonywany jest w kierunku do serca co ma na celu napływ świeżej utlenionej krwi tętniczej. Celem masażu może być relaksacja, efekt leczniczy  bądź przygotowanie tkanek do wysiłku coraz częściej praktykowane przez sportowców.

Masaż oddziałuje na następujące tkanki organizmu:

* tkankę skórną
* mięśniową
* stawy i aparat więzadłowy
* układy krwionośny, chłonny
* nerwowy
* oddechowy, pokarmowy, wydalniczy, na przemianę materii

Skóra stanowi zewnętrzną powłokę ciała i jest ściśle powiązana z układem nerwowym dlatego też odbiera ze środowiska bodźce takie jak ciepło, zimno, ból, dotyk. W czasie zabiegu masażu usuwane są obumarłe komórki naskórka. Zabieg ten przyczynia się również do poprawy oddychania skórnego. Wpływa ona również na obieg krwi i chłonki w naczyniach skórnych dzięki czemu z dostarcza tkankom i organom substancji odżywczych z drugiej strony usuwa produkty przemiany materii. Masaż wpływa również na szybsze wydalanie produktów przemiany materii z mięśni. Po około 5 minutowym masażu zdolność do pracy mięśnia wzrasta 3- 5 krotnie. Masaż poprzez wpływ na tkanki znajdujące się w obrębie stawów (tzw. aparat więzadłowo-torebkowy) może wpłynąć na poprawę zakresu ruchomości oraz zmniejszenie bólu w obrębie stawu. „Krew to życie”. Masaż poprzez pobudzenie układu krążenia oraz limfatycznego wpływa na lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen i substancje odżywcze. Zmniejsza on również opór krwi w tętnicach przez co ułatwia pracę serca.

Najczęściej stosuje się tradycyjne techniki masowania, czyli rozcieranie, głaskanie, wyciskanie, przesuwanie, oklepywanie. W czasie masażu odprężamy się i relaksujemy. Odpręża się też nasze ciało, miejsca pełne napięcia i bólu zostają rozluźnione. Regularne stosowanie masażu polepsza samopoczucie, po masażu odczuwamy mniejsze napięcie w plecach i karku. Masaż klasyczny poprawia wygląd skóry, jest ona lepiej dotleniona i ukrwiona.

Kolano jest jednym ze stawów w którym pacjenci najczęsciej zglaszają dolegliwości bólowe.Staw kolanowy zbudowany jest z dwóch kości:kosci piszczelowej oraz kosci udowej.
Warto również wspomniec o stawie rzepkowo-udowym ze względu na częstą dolegliwośc okreslana jako chondromalacja rzepki.Staw kolanowy stabilizują dwa wiezadla poboczne piszczelowe oraz poboczne strzalkowe
które nie pozwalają na ruch odwiedzenia lub przywiedzenia podudzia.W kolanie mamy jeszcze dwa wiezadla krzyzowe.Chronią one staw kolanowy przed wykonaniem tzw szuflady przedniej oraz tylnej czyli przesunieciu podudzia do przodu lub tylu wzgledem uda.

W obrębie kolana znajduje sie równiez spora ilośc miesni.Hipertonia jednej grupy ,a hipotonia miesni po przeciwnej stronie może spowodowac wady takie jak koslawosc czy szpotawośc kolan.Wady te charakteryzuja sie
skreceniem podudzia do srodka lub na zewnatrz.Inne czeste spotykane wady w kolanie to:kolano biegacza, kolano skoczka, uszkodzenia łąkotek.Każda z tych wad wymaga indywidualnego podejscia i specjalistycznej
manualnej diagnostyki.